مسیر حرکت کاروان اسرا

مسیر کاروان اسرا

پس از وقوع فاجعه در دشت کربلا در روز دهم محرم سال 61 هجری قمری (21 مهر 59خ)، اهل بیت پیامبر را به کوفه بردند و پس از یک هفته توقف در کوفه، کاروان اسرا رهسپار دمشق (پایتخت خلافت اموی) شد. برای اینکه شهرهای بیشتری شاهد دربند شدن اهل بیت باشند، کاروان را نخست به سوی شمال غربی و سپس به سوی جنوب غربی حرکت دادند. مهمترین منازل سر راه از کوفه تا دمشق عبارت بودند از:

کربلا (32 و 37 شمالی، 44 و 2 شرقی) در صد کیلومتری جنوب غرب بغداد.

کوفه (32 و 2 شمالی، 44 و 24 شرقی) در 170 کیلومتری جنوب بغداد.

تکریت (34 و 37 شمالی، 43 و 41 شرقی) در کنار رود دجله و 140 کیلومتری شمال غرب بغداد.

موصل (36 و 20 شمالی، 43 و 8 شرقی) در کنار دجله و 250 کیلومتری شمال غربی تکریت.

نصیبین (37 و 5 شمالی، 41 و 13 شرقی) در ترکیه و 280 کیلومتری شمال غرب موصل.

عین الورده (36 و 51 شمالی، 40 و 4 شرقی) که امروزه رأس العین نامیده می شود و در 140 کیلومتری جنوب غرب نصیبین قرار دارد.

رقه (35 و 57 شمالی، 39 و 1 شرقی) در 200 کیلومتری جنوب غرب عین الورده.

حلب (36 و 13 شمالی، 37 و 10 شرقی) در 200 کیلومتری غرب رقه و 310 کیلومتری شمال شرق دمشق.

قِنَّسرین در 25 کیلومتری جنوب غرب حلب.

معرّه النعمان (35 و 38 شمالی، 36 و 40 شرقی) در 84 کیلومتری جنوب غرب حلب.

حمات (35 و 8 شمالی، 36 و 45 شرقی) در 213 کیلومتری شمال دمشق.

حمص (34 و 44 شمالی، 36 و 43 شرقی) در 46 کیلومتری جنوب حمات و 162 کیلومتری شمال دمشق.

بعلبک (34 شمالی، 36 و 12 شرقی) در 75 کیلومتری شمال دمشق. بعلبک امروزه در لبنان است.

دمشق (33 و 31 شمالی، 36 و 17 شرقی) در 950 کیلومتری شمال غرب کوفه.

 

بخت النصر

نبو کودوری اوسور (نبوکدنصر دوم) که به بخت النصر مشهور شده، در سال 604 پ.م به شاهی بابل رسید و در 7 اکتبر 562 پ.م درگذشت.

پدر او (نبو اپله اوسور یا نبوپولاسار) در سال 612 پ.م، با همراهی هوخشتره (شاه ماد) توانست بر نینوا (پایتخت آشور) دست یابد. در آن سال یا کمی بعد، نبوکدنصر با نوه هوخشتره (آمیتیس) عروسی کرد و اتحادی میان دو دولت پدید آمد که صلحی 60 ساله را در پی داشت.

در سال 604 پ.م نبوکدنصر به جنگ نخائو دوم (فرعون مصر) رفت و او را در کرکمیش (شمال سوریه) بشکست. خبر مرگ پدر موجب بازگشت نبوکدنصر به بابل شد. او برای گردآوری خراج سالیانه از سوریه و فلسطین و فینیقیه مجبور بود تا همه ساله به آن سرزمینها لشکر بکشد.

در سال 602 پ.م یهویاقیم (شاه یهودا) بدون جنگ حاضر به پرداخت خراج شد. شاه بابل نیز تعدادی از بزرگان اورشلیم را به عنوان گروگان به بابل برد که به احتمال زیاد، دانیال نبی هم در میان آنان بود.

نبوکدنصر در سال 601 پ.م تا مرز مصر پیشروی نمود و پس از نبردی سخت، ناچار شد بدون نتیجه بازگردد. پس از بازگشت شاه به بابل، نخائو آماده جنگ با نبوکدنصر شد. یهویاقیم هم به حمایت از او برخواست.

نبوکدنصر در زمستان 597 پ.م رهسپار فلسطین شد. یهویاقیم در دسامبر 598 پ.م درگذشت و یهویاقین جانشین پدرش شد. بابلیها در 16 مارس 597 پ.م اورشلیم را تصرف کردند و یهویاقین و ده هزار تن از یهودیان را به بابل کوچاندند. یکی از برادران یهویاقیم که صدقیا نام گرفت و تنها 21 سال داشت، به حکومت یهودا منصوب شد و نبوکدنصر با ثروت بسیار معبد اورشلیم به بابل بازگشت.

در سال 588 پ.م، فرعون تازه (آپریئز) به فلسطین و فینیقیه لشکر کشید و چندین شهر را غارت نمود. صدقیا به گمان اینکه دوران چیرگی بابل پایان یافته است، از پرداخت خراج سر باز زد. نبوکدنصر با سپاهی گران راهی غرب شد. مصریها عقب نشستند و اورشلیم پس از 18 ماه مقاومت، سرانجام در 18 ژوئیه 586 پ.م گشوده شد. شاه بابل فرمان کشتار و تخریب صادر کرد. شهر تقریبا به طور کامل ویران گردید و 15 هزار تن از یهودیان به بابل برده شدند. بدین ترتیب، دولت یهودا که در سال 928 پ.م و پس از مرگ سلیمان نبی تأسیس شده بود، برچیده شد.

بندر صور که یکی از مراکز بزرگ تجاری جهان باستان در فینیقیه به شمار می رفت، در سال 571 پ.م و پس از 13 سال مقاومت در برابر بابلیان، سقوط کرد و فرماندهی بابلی در آنجا منصوب شد. بندر کارتاژ (واقع در کشور تونس کنونی) که در پایان سده نهم پیش از میلاد توسط فینیقیها بنا شده بود، در سال 574 پ.م از دولت صور مستقل شد و سه سده بعد به قدرتی جهانی تبدیل گردید.

بخت النصر در 562 پ.م درگذشت و جانشینان او نتوانستند از قلمرو بابل به خوبی نگهداری کنند. پدیدار شدن قدرت تازه ای به نام هخامنشیان موجب شد تا از قدرت بابل روز به روز کاسته شود. سرانجام در 13 اکتبر 539 پ.م شهر بابل به تصرف ایرانیان درآمد و از آن دولت پرآوازه، تنها نام آن و نام بخت النصر و باغهای معلق آن به جا ماند.

باغهای معلق بابل یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان می‌باشد. این باغها در حدود 600 پیش از میلاد به فرمان نبوکدنصر دوم ساخته شدند. به این باغها در نوشته‌های مورخان یونانی مانند استرابو و دیودور سیسیلی اشاره شده‌است ولی همچنان در مورد وجود آنها ابهاماتی هست. در حقیقت در هیچ یک از نوشته‌های بابلی در مورد وجود این باغ مطلبی ذکر نشده‌است. در طول قرنها این منطقه با باغهای نینوا درآمیخته ولی در حکاکی‌های موجود در آن نواحی روش‌های انتقال آب رود فرات به ارتفاعی که برای این باغها احتیاج بوده‌است آورده شده‌است. این باغها برای خوشحال کردن همسر نبوکدنصر که بیمار بوده‌است ساخته شده‌اند. آمیتیس دختر ایختوویگو و نوه هوخشتره (پادشاهان ماد) با نبوکدنصر ازدواج کرد تا میان دو قوم صلح پایدار برقرار گردد. سرزمین ماد که آمیتیس از آن می‌امد سرزمینی سرسبز و کوهستانی و پوشیده از گیاهان و درختان مختلف بود ولی سرزمین بابل در منطقه‌ای مسطح و فلاتی خشک قرار گرفته بود. یکی از دلایل بیماری آمیتیس هم دوری او از سرزمین خوش آب و هوای خود بود بنابراین نبوکدنصر تصمیم گرفت باغهای معلق بابل را در بلندی برای همسر خود بسازد واژهٔ معلق که برای این باغها استفاده می‌شود در حقیقت به این معنی نیست که باغها به‌وسیله طناب یا ریسمان به یکدیگر متصل بوده‌اند بلکه احتمالاً ترجمه اشتباه کلمه‌ای یونانی به معنای تراس یا بالکن بوده‌است. استرابو در قرن اول قبل از میلاد می‌نویسد: تراسها در طبقاتی روی یکدیگر واقع شده بودند و هرکدام دارای ستونهای سنگی مکعب شکل توخالی بوده‌اند که توسط گیاهان پوشیده شده بود. تحقیقات بیشتر در منطقه بابل منجر به یافتن پایه‌های این ستون‌ها شده‌است.

 

دولت بابل

دولت بابل که یکی از نامی ترین دولتهای جهان باستان است، در سال 1830 پ.م تأسیس شد و در 13 اکتبر 539 پ.م به دست ایرانیان برافتاد.

این دولت نام خود را از شهر بابل گرفته است. شهر بابل (32 و 32 شمالی، 44 و 25 شرقی) در 85 کیلومتری جنوب بغداد کنونی واقع بود. این شهر پیش از تشکیل دولت نیز دارای اهمیت بازرگانی بود و از شهرهای مهم دولت سومر و اکد به شمار می رفت.

طوایف سامی نژاد عموری در اواخر هزاره سوم پیش از میلاد به میان رودان کوچیدند و با سومریها و اکدیها درآمیختند. همین عموریها بودند که یک سده پس از سقوط دولت نیرومند «سلسله سوم اور»، دولت بابل را به مرکزیت همین شهر تأسیس کردند.

شاهان سلسله یکم بابل

سومو اَبوم 1830 تا 1817 پ.م

سومو لائل 1817 تا 1781 پ.م

سَبیوم 1781 تا 1767 پ.م

اَپیلسین 1767 تا 1749 پ.م

سین موبَلیت 1749 تا 1729 پ.م؛ سلسله دوم بابل در سال 1732 پ.م در کران خلیج فارس تأسیس شد که تا 1460 پ.م پابرجا بود. این سلسله همزمان با سلسله یکم و سلسله سوم (کاسیها) فرمان می راند.

حمورابی 1729 تا 1686 پ.م؛ سنگ نوشته ای از این شاه باقی مانده که شامل قانون نامه است. حمورابی در 1699 پ.م به دولت سومری لارسا (31 و 17 شمالی، 45 و 51 شرقی) حمله کرد و به فرمانروایی 59 ساله ریم سین در این شهر پایان داد و لارسا را ضمیمه قلمرو دولت بابل ساخت. شهر ماری (34 و 33 شمالی، 40 و 53 شرقی) در سوریه نیز در 1693 پ.م غارت و ویران گردید.

سمسو ایلونا 1686 تا 1648 پ.م؛ در 1678 پ.م، ریم سین دوم در لارسا شورید و توانست 4 سال در این شهر فرمانروایی کند. کاسیها که از تبار کوهنشینان زاگرس بودند، در 1677 پ.م از سمسو ایلونا شکست خوردند. پادشاهی لارسا که در 1961 پ.م تأسیس شده بود، سرانجام در 1674 پ.م، توسط سمسو ایلونا از میان برداشته شد.

ابی اَشوه 1648 تا 1620 پ.م

اَمی دیتانا 1620 تا 1583 پ.م

امی صدوقا 1583 تا 1562 پ.م

سمسو دیتانا 1562 تا 1531 پ.م؛ دولت حیتی که در میانه سده شانزدهم پدیدار شده بود، کم کم نیرومند شد و مورسیلی یکم (شاه حیتی) در 1531 پ.م توانست شهر بابل را تصرف و غارت کند. بدین ترتیب، سلسله یکم بابل پس از سه سده فرمانروایی سقوط کرد.

کاسیها که در گوشه ای از قلمرو دولت بابل فرمان می راندند، بر بابل چیره شدند و سلسله دوم را تأسیس کردند که تا 1155 پ.م پابرجا بود. آگوم دوم که دهمین شاه کاسیها شمرده می شد، نخستین شاه کاسی بود که در بابل فرمان راند.

در چهارمین سال شاهی ابی اشوه در بابل (1644 پ.م)، کاسیها که مرکز آنها در شهر ماری (تل حریری در سوریه) بود، به رهبری گانداش شکست خوردند. گانداش نخستین شاه کاسیها شمرده می شود.

آگوم دوم که دهمین شاه کاسیها و نخستین آنها در بابل بود، در 1506 پ.م توانست پیکره مردوک (خدای بزرگ بابل) را از حیتیها پس بگیرد.

بورنابوریاش یکم پیمان صلحی با پوزور آشور سوم (شاه آشور از 1515 تا 1491 پ.م) بست. کارائینداش نیز با آشور بل نیشِشو (1419 تا 1410 پ.م) پیمان صلح امضا کرد.

اولام بوریاش (چهارمین شاه در بابل) در سال 1460 پ.م سلسله دوم بابل را که در کران خلیج فارس فرمان می راند، برانداخت.

کوریگالزو یکم که در 1374 پ.م درگذشت، سازنده پایتخت کاسیها در صد کیلومتری شمال بابل بود. این شهر «دور کوریگالزو» یعنی «ساخته کوریگالزو» نام داشت (33 و 21 شمالی، 44 و 12 شرقی). این مکان امروزه عقرقوف نامیده می شود و در 30 کیلومتری غرب مرکز بغداد قرار دارد. این شهر در آغازین سالهای سده چهاردهم پیش از میلاد بنا شد.

کاداشمان انلیل یکم (1374 تا 1360 پ.م) با دختر آشور اوبلیت سوم (1365 تا 1330 پ.م) عروسی کرد. آشور اوبلیت در 1360 پ.م به بهانه مرگ دخترش به بابل حمله کرد و شاه را تغییر داد.

بورنابوریاش دوم (1360 تا 1333 پ.م) با مصر و آشور روابط سیاسی و اقتصادی گسترده داشت. روابط سیاسی و به ویژه بازرگانی میان کاسیها و سرزمینهای اطراف در سده های پانزدهم و چهاردهم پیش از میلاد آشکار است. سنجه ها و مهرهای بابلی در جنوب ارمنستان و ترکیه و حتی در تبس یونان هم یافت شده اند. روابط دیپلماتیک و ازدواجهای سیاسی نیز در این دوران میان دولتهای بابل و مصر و حیتی گسترش یافت.

کوریگالزو دوم (1333 تا 1308 پ.م) انلیل نیراری (شاه آشور از 1330 تا 1320 پ.م) را در نبرد سوگاگی شکست داد.

نازی ماروتاش (1308 تا 1282 پ.م) بخشی از قلمرو خود را به ادد نیراری (شاه آشور از 1308 تا 1275 پ.م) واگذار کرد.

کاشتیلیاش چهارم (1232 تا 1225 پ.م) توسط توکولتی نینورتای یکم (شاه آشور از 1245 تا 1208 پ.م) برکنار شد و سه تن به ترتیب در مدت 8 سال از سوی شاه آشور بر بابل فرمان راندند.

ادد شوما اوسور (1217 تا 1187 پ.م) توانست در 1193 پ.م از جنگ داخلی پدید آمده در آشور بهره برده و مستقل شود. هنگامی که آشوردان یکم به شاهی رسید (1180 تا 1133 پ.م)، دوباره بر بابل دست اندازی کرد.

زبابا شوما ایدین در 1158 پ.م، پس از یک سال حکومت، از شوتروک ناحونته (شاه عیلام) شکست خورد و کشته شد. انلیل ندین آهی به شاهی نشست ولی او نیز سه سال بعد به دست کوتیر ناحونته دوم (شاه عیلام) کشته شد. بدین ترتیب، فرمانروایی 376 ساله کاسیها بر بابل پایان یافت.

سلسله چهارم بابل یا همان سلسله دوم ایسین به روی کار آمد که تا 1025 پ.م فرمان راند. دولت بابل در زمان فرمانروایی نبو کودوری اوسور یکم (1126 تا 1103 پ.م) به اوج قدرت خود در دوران میانه رسید. این پادشاه توانست افزون بر قلمرو آشور، بر سرزمین عیلام هم دست یابد. شهر شوش در آغاز تابستان سال 1110 پ.م به تصرف بابلیها درآمد. جنگ میان دو دولت آشور و بابل به طور متناوب ادامه داشت و گاهی پیروزی از آن بابل بود و گاهی از آن آشور.

سلسله پنجم از 1025 تا 1004 پ.م، سلسله ششم از 1004 تا 985 پ.م، سلسله هفتم تا 979 پ.م و سلسله هشتم تا 943 پ.م در بابل فرمان راندند.

سلسله نهم در 943 پ.م تأسیس شد که تا 732 پ.م پابرجا بود. در این دوره، سرزمین بابل تحت نفوذ دولت آشور بود. نبو نصیر که در 748 پ.م به شاهی بابل دست یافت، به خاطر تدوین تقویم تازه نامدار شده است. این تقویم با آغاز بهار (26 فوریه 747 پ.م) آغاز می شود که در نوشته های اسلامی به تقویم بخت النصری مشهور است.

سلسله دهم بابل که از 732 تا 626 پ.م فرمان راند، متشکل از دست نشانده های آشوری بود. بابل در نوامبر 689 پ.م به دست سناخریب (شاه آشور از 705 تا 681 پ.م) ویران گردید. آسور هادون (681 تا 668 پ.م) این شهر را در 675 پ.م بازسازی کرد.

با مرگ آشور بانیپال (668 تا 626 پ.م) رهبر کلدانیها در بابل توانست دولت بابل نو یا همان سلسله یازدهم را تأسیس کند که تا 539 پ.م پابرجا ماند. نبوپولاسار (626 تا 604 پ.م) در سال 612 پ.م با همکاری دولت ماد بر آشور حمله کرد و پس از برانداختن این دولت، قلمرو آن را میان بابل و ماد تقسیم کرد. فرزند او، نبو کودوری اوسور (بخت النصر دوم) از 604 تا 562 پ.م فرمانروای غرب آسیا بود. او با تصرف اورشلیم در 586 پ.م، دولت یهودا را برانداخت و یهودیان را به اسارت به بابل برد.

در سال 550 پ.م مردی از پارس به نام کوروش توانست دولت ماد را براندازد و شاهنشاهی هخامنشی را در ایران تأسیس کند. او در 546 پ.م دولت نیرومند لیدی را در ترکیه کنونی برانداخت. ایرانیان در 13 اکتبر 539 پ.م بر شهر بابل دست یافتند و کوروش در 29 اکتبر وارد شهر بابل شد. بدین ترتیب، دولت نیرومند و نامدار بابل پس از سیزده سده از میان رفت و قلمرو آن ضمیمه شاهنشاهی ایران شد.

روز 29 اکتبر (7 آبان) که روز ورود کوروش بزرگ به شهر بابل است؛ به عنوان روز بزرگداشت کوروش گرامی داشته می شود. برخی این روز را، زادروز کوروش معرفی می کنند که اشتباه است.

 

دولت کوچوسون در کره

کوچوسون

بر پایه روایات کره ای، دانگون وانگوم در 3 اکتبر 2333 پ.م پادشاهی کوچوسون را تأسیس کرد که تا سال 108 پ.م پابرجا ماند.

یافته های باستان شناسی نشان می دهد که فرهنگ کوچوسون از سده نهم تا سده چهارم پیش از میلاد شکوفا بوده است. این فرهنگ در شمال کره و جنوب منچوری و استان کنونی لیائونینگ در چین گسترده بود و در بر گیرنده عصر مفرغ در این منطقه است. سلسله کوچوسون جانشین سلسله بائدال شده بود که آن هم پس از سلسله هوانگوک فرمان رانده بود.

فرمانروای آسمان (هوانین)، پسری به نام هوانونگ داشت. این پسر آرزومند زندگی در زمین بود. هوانین با خواست پسرش موافقت کرد و هوانونگ به همراه سه هزار تن از یارانش در کوه تابک واقع در کوهستان پاکتو فرود آمد. کوهستان پاکتو امروزه در مرز چین با کره شمالی قرار دارد (42 شمالی، 128 و 3 شرقی). هوانونگ با آدمیان همزیستی نمود و زندگی با آنان را تجربه کرد. خرس ماده ای که در یک غار می زیست، پس از 21 روز نیایش، به یک زن زیبا تبدیل شد. این زن که اونگنیو نام داشت، با هوانونگ آمیزش کرد و باردار شد. حاصل این آمیزش، پسری بود که دانگون وانگوم نام گرفت و پادشاهی کوچوسون را تأسیس کرد.

دانگون 93 سال فرمان راند و جانشینان او تا سال 108 پ.م بر شمال کره و جنوب منچوری فرمانروا بودند. نخستین پایتخت کوچوسون شهر آسادال (سرزمین زایش) نام داشت که به گمان بسیار در منچوری واقع بوده است. هنگامی که قلمرو کوچوسون به تصرف چینیها درآمد (108 پ.م) پایتخت در شهر وانگوم سونگ (پیونگ یانگ کنونی) بود.

دوران پادشاهی کوچوسون به دو دوره تقسیم می شود؛ بخش نخست به نام دانگون تا سال 1128 پ.م فرمان راند و بخش دوم نیز از این زمان تا 195 پ.م که گیجا نام گرفت. دوره سوم کوچوسون که دوره تاریخی شمرده می شود، از سال 195 پ.م آغاز شده و تا سال 108 پ.م ادامه می یابد. این دوره به نام نخستین پادشاه آن، ویمان، نام گرفته است و شامل فرمانروایی سه تن می شود.

در جنوب قلمرو کوچوسون و در نیمه جنوبی شبه جزیره کره، کنفدراسیون سامهان و حکومت جین فرمانروایی داشت که با امپراتوری چین و ژاپن نیز در ارتباط بود.

چینیها به مردم کوچوسون، دونگ یی (بربرهای شرقی) می گفتند. دونگ در زبان چینی به معنی شرق است. امیرنشین یان در اواخر سده چهارم پیش از میلاد به کوچوسون حمله کرد. امپراتوری هان در سال 108 پ.م به کوچوسون حمله کرده و شاه اوگئو را شکست داد. چینیها چهار پادگان لِلانگ، لینتون، شوانتو و ژنفان را در شمال شبه جزیره کره و شبه جزیره لیائودونگ مستقر ساختند. 50 سال طول کشید تا مردم کره توانستند پادشاهی مستقلی تشکیل دهند که شیلا نام داشت و در گوشه جنوب شرقی کره واقع بود. پادگانهای لینتون و ژنفان در سال 82 پ.م برچیده شدند ولی پادگان شوانتو که 221 هزار تن جمعیت را زیر فرمان داشت، در سال 302م برچیده شد. پادگان للانگ هم که 406 هزار تن جمعیت داشت، در سال 313م برچیده شد و پادشاهی کوگوریو بر منچوری نیز چیره شد.

فهرست شاهان کوچوسون

#	Personal Name	Hangul	Reign
1	Dangun Wanggeom	왕검	BCE 2333-BCE 2240
2	Buru	부루	BCE 2240-BCE 2206
3	Gareuk	가륵	BCE 2206-BCE 2155
4	Osa	오사	BCE 2155-BCE 2106
5	Gueul	구을	BCE 2106-BCE 2071
6	Dalmun	달문	BCE 2071-BCE 2039
7	Hanyul	한율	BCE 2039-BCE 2014
8	Seohan	서한	BCE 2014-BCE 1957
9	Asul	아술	BCE 1957-BCE 1929
10	Noeul	노을	BCE 1929-BCE 1906
11	Dohae	도해	BCE 1906-BCE 1870
12	Ahan	아한	BCE 1870-BCE 1843
13	Heuldal	흘달	BCE 1843-BCE 1800
14	Gobul	고불	BCE 1800-BCE 1771
15	Beoreum	벌음	BCE 1771-BCE 1738
16	Wina	위나	BCE 1738-BCE 1720
17	Yeoeul	여을	BCE 1720-BCE 1657
18	Dongeom	동엄	BCE 1657-BCE 1637
19	Gumoso	구모소	BCE 1637-BCE 1612
20	Gohol	고홀	BCE 1612-BCE 1601
21	Sotae	소태	BCE 1601-BCE 1568
22	Saekbullu	색불루	BCE 1568-BCE 1551
23	Amul	아물	BCE 1551-BCE 1532
24	Yeonna	연나	BCE 1532-BCE 1519
25	Solla	솔나	BCE 1519-BCE 1503
26	Churo	추로	BCE 1503-BCE 1494
27	Dumil	두밀	BCE 1494-BCE 1449
28	Haemo	해모	BCE 1449-BCE 1427
29	Mahyu	마휴	BCE 1427-BCE 1418
30	Nahyu	내휴	BCE 1418-BCE 1365
31	Deungol	등올	BCE 1365-BCE 1359
32	Chumil	추밀	BCE 1359-BCE 1351
33	Gammul	감물	BCE 1351-BCE 1342
34	Orumun	오루문	BCE 1342-BCE 1322
35	Sabeol	사벌	BCE 1322-BCE 1311
36	Maereuk	매륵	BCE 1311-BCE 1293
37	Mamul	마물	BCE 1293-BCE 1285
38	Damul	다물	BCE 1285-BCE 1266
39	Duhol	두홀	BCE 1266-BCE 1238
40	Dareum	달음	BCE 1238-BCE 1224
41	Eumcha	음차	BCE 1224-BCE 1205
42	Euruji	을우지	BCE 1205-BCE 1196
43	Mulli	물리	BCE 1196-BCE 1181
44	Gumul	구물	BCE 1181-BCE 1174
45	Yeoru	여루	BCE 1174-BCE 1169
46	Boeul	보을	BCE 1169-BCE 1158
47	Goyeolga	고열가	BCE 1158-BCE 1128

 

1.      King Munseong of Gojoseon, Gija 문성대왕 (r. 1126–1082 BCE);자수유/자서여(子須臾/子胥餘)

2.      King Janghye of Gojoseon 장혜왕 (r. 1082–1057 BCE)

3.      King Gyeonghyo of Gojoseon 경효왕 (r. 1057–1030 BCE)

4.      King Gongjeong of Gojoseon 공정왕 (r. 1030–1000 BCE)

5.      King Munmu of Gojoseon 문무왕 (r. 1000–972 BCE)

6.       King Taewon of Gojoseon 태원왕 (r. 972–968 BCE)

7.      King Gyeongchang of Gojoseon 경창왕 (r. 968–957 BCE)

8.      King Heungpyeong of Gojoseon 흥평왕 (r. 957–943 BCE)

9.      King Cheorwi of Gojoseon 철위왕 (r. 943–925 BCE)

10.  King Seonhye of Gojoseon 선혜왕 (r. 925–896 BCE)

11.  King Uiyang of Gojoseon 의양왕 (r. 896–843 BCE)

12.  King Munhye of Gojoseon 문혜왕 (r. 843–793 BCE)

13.  King Seongdeok of Gojoseon 성덕왕 (r. 793–778 BCE)

14.  King Dohoe of Gojoseon 도회왕 (r. 778–776 BCE)

15.  King Munyeol of Gojoseon 문열왕 (r. 776–761 BCE)

16.  King Changguk of Gojoseon 창국왕 (r. 761–748 BCE)

17.  King Museong of Gojoseon 무성왕 (r. 748–722 BCE)

18.  King Jeonggyeong of Gojoseon 정경왕 (r. 722–703 BCE)

19.  King Nakseong of Gojoseon 낙성왕 (r. 722–703 BCE)

20.  King Hyojong of Gojoseon 효종왕 (r. 722–703 BCE)

21.  King Cheonhyo of Gojoseon 천효왕 (r. 658–634 BCE)

22.  King Sudo of Gojoseon 수도왕 (r. 634–615 BCE)

23.  King Hwiyang of Gojoseon 휘양왕 (r. 615–594 BCE)

24.  King Bongil of Gojoseon 봉일왕 (r. 594–578 BCE)

25.  King Deokchang of Gojoseon 덕창왕 (r. 578–560 BCE)

26.  King Suseong of Gojoseon 수성왕 (r. 560–519 BCE)

27.  King Yeonggeol of Gojoseon 영걸왕 (r. 519–503 BCE)

28.  King Ilmin of Gojoseon 일민왕 (r. 503–486 BCE)

29.  King Jese of Gojoseon 제세왕 (r. 486–465 BCE)

30.  King Cheongguk of Gojoseon 청국왕 (r. 465–432 BCE)

31.  King Doguk of Gojoseon 도국왕 (r. 432–413 BCE)

32.  King Hyeokseong of Gojoseon 혁성왕 (r. 413–385 BCE)

33.  King Hwara of Gojoseon 화라왕 (r. 385–369 BCE)

34.  King Seolmun of Gojoseon 설문왕 (r. 369–361 BCE)

35.  King Gyeongsun of Gojoseon 경순왕 (r. 361–342 BCE)

36.  King Gadeok of Gojoseon 가덕왕 (r. 342–315 BCE)

37.  King Samhyo of Gojoseon 삼효왕 (r. 315–290 BCE)

38.  King Hyeonmun of Gojoseon 현문왕 (r. 290–251 BCE)

39.  King Jangpyeong of Gojoseon 장평왕 (r. 251–232 BCE)

40.  King Jongtong of Gojoseon 종통왕 (r. 232–220 BCE)

41.  King Ae of Gojoseon 애왕 (r. 220–195 BCE)

 

جشن مهرگان

امروزه زرتشتیان در دهم مهرماه جشن مهرگان را برگزار می کنند. در حالی که جشن مهرگان در روز مهر (شانزدهم) از ماه مهر برگزار می شود.

حدود 90 سال پیش بود که تقویم هجری خورشیدی در ایران رسمیت یافت. در این تقویم، شش ماه نخست سال 31 روزه تعیین شد. این در صورتی بود که در تقویم کهن زرتشتی، همه ماههای سال دارای 30 روز بود و پنج روز اضافی نیز پس از پایان اسفند ماه قرار داشت. از همین رو است که جشنهای ایرانی و زرتشتی با در نظر گرفتن 6 روز اضافه شده به شش ماه نخست سال، عقب آمده اند. مهرگان در دهم مهر و جشن سده در 4 بهمن برگزار می شود.

در ایران باستان، هر یک از سی روز ماه، به نام یکی از ایزدان نامگذاری شده بودند. هنگامی که نام روز با نام ماه یکسان می شد، جشن ویژه ای بر پا می گشت. این جشنها عبارتند از:

فروردینگان در 19 فروردین

اردیبهشتگان در 3 اردیبهشت

خردادگان در 6 خرداد

تیرگان در 13 تیر

امردادگان در 7 امرداد

شهریورگان در 4 شهریور

مهرگان در 16 مهر

آبانگان در 10 آبان

آذرگان در 9 آذر

دیگان در 8 و 15 و 23 و 30 دی

بهمنگان در 2 بهمن

اسفندگان در 5 اسفند

ایرانیان بر این باورند که فریدون در روز مهرگان بر ضحاک چیره شد و او را در کوه دماوند در بند کرد.

با آرزوی گسترش مهر در سراسر جهان در همه زمانها

 

رویدادهای تاریخی مهرماه

رویدادهای تاریخی مهرماه

 

23 سپتامبر 480 پ.م: تولد اوریپید، نمایشنامه نویس یونانی که در 406 پ.م درگذشت.

23 سپتامبر 63 پ.م: تولد اوکتاویانوس آگوستوس، نخستین امپراتور روم؛ او در 27 پ.م به امپراتوری رسید و در 14م درگذشت.

23 سپتامبر 696م: درگذشت جین ژونگ، شاه ختن، پس از 21 سال حکومت

23 سپتامبر 867م: کشته شدن ميخائيل سوم (دائم الخمر)، امپراتور بيزانس، در 27 سالگي، پس از 25 سال سلطنت؛ باسيليوس يكم جانشين او شد و تا 886م فرمان راند.

1 مهر 355خ: درگذشت ركن الدوله حسن بن بويه ديلمي، حاكم ري و همدان، پس از 42 سال حكومت؛ او قلمرو خود را میان سه پسرش (مؤيدالدوله، فخرالدوله، عضدالدوله) بخش كرد.

1 مهر 374خ: درگذشت ابن نديم (ابوالفرج محمد بن اسحاق بغدادي)، نويسنده عرب، در 85 سالگي؛ «الاوصاف و التشبيهات» و «الفهرست» از آثار اوست. الفهرست، دايره المعارفي درباره علوم زمان و دانشمندان و آثار آنهاست.

23 سپتامبر 1215م: تولد قوبیلای قاآن، امپراتور مغولی چین و نوه چنگیزخان، در مغولستان؛ او در 1260م به قدرت رسید و در 1294م درگذشت.

23 سپتامبر 1259م: درگذشت منگو قاآن، رهبر مغولان، پس از 10 سال فرمانروایی؛ قوبيلاي، 9 ماه بعد، جانشين پدرش شد و تا 1294م در مغولستان و چین فرمان راند. در زمان سلطنت قوبيلاي قاآن، حدود غربي متصرفات مغول از حكومت مركزي مغولستان مستقل شدند.

1 مهر 655خ: درگذشت نجم الدین ابوعمر بن علی کاتبی قزوینی، حکیم و اخترشناس ایرانی؛ کتاب «بحر الفواید» از آثار اوست.

24 سپتامبر 768م: درگذشت پپن سوم (کوتوله)، شاه فرانکها، در 54 سالگی، پس از 16 سال فرمانروایی؛ کارلمان و شارلمانی جانشین پدرشان شدند. کارلمان سه سال بعد درگذشت ولی شارلمانی تا 814م فرمان راند.

2 مهر 515خ: آغاز خلافت مقتفی عباسی در بغداد که تا 539خ ادامه یافت.

25 سپتامبر 275م: کشته شدن اورلیانوس، امپراتور روم در 61 سالگی؛ او زاده 9 سپتامبر 214م بود و در 9 سپتامبر 270م به سلطنت رسید.

25 سپتامبر 1294م: درگذشت راجر بیکن، شیمیدان و فیلسوف و کشیش انگلیسی، در 80 سالگی

25 سپتامبر 1396م: شكست سپاه 60 هزار نفري فرانسه و مجارستان از سپاه 40 هزار نفري عثماني و سپاه 5 هزار نفري صربها، در نيكوپوليس، واقع در شمال شرقي تركيه كنوني؛ بلغارستان ضميمه امپراتوري عثماني شد و تا 1878م ايالتي از عثماني بود.

26 سپتامبر 376م: سقوط دولت لیانگ پیشین در چین، پس از 56 سال فرمانروایی

4 مهر 1خ: ورود پیامبر اسلام به شهر یثرب؛ این شهر را از آن پس مدینه النبی خواندند.

4 مهر 59خ: شهادت میثم تمّار در کوفه؛ او از یاران امام علی (ع) بود.

4 مهر 62خ: سنگ باران شدن شهر مکه توسط سپاهیان یزید بن معاویه

4 مهر 96خ: درگذشت سلیمان بن عبدالملک، خلیفه اموی، در 38 سالگی، پس از سه سال خلافت؛ عمر بن عبدالعزیز جانشین پسرعمویش شد و دو سال فرمان راند.

26 سپتامبر 966م: ایجاد کشور واحد لهستان و آغاز حکومت میشیکو در آنجا که تا 992م ادامه داشت.

4 مهر 350خ: درگذشت ابوالقاسم طبراني، محدث فلسطيني، در 97 سالگي؛ «معجم كبير»، «معجم وسط»، «معجم صغير» و «دلائل النبوّه» از آثار اوست.

4 مهر 808خ: شکست قراقیونلوها از شاهرخ تیموری در سلماس

5 مهر 241خ: درگذشت طاهر بن عبدالله، پنجمین حاکم طاهری خراسان، در 44 سالگی، پس از 18 سال حکومت؛ محمد جانشین پدرش شد و تا 252خ فرمان راند.

5 مهر 320خ: درگذشت بُختیشوع چهارم، پزشک مسیحی ایرانی، در بغداد

27 سپتامبر 1290م: وقوع زلزله 8 ریشتری در چیهلی در چین (41 و 30 شمالی، 119 و 18 شرقی) موجب مرگ صد هزار تن شد.

5 مهر 951خ: تولد صدرالدین محمد شیرازی (ملا صدرا)، فیلسوف ایرانی؛ او در اسفند 1019خ درگذشت.

5 مهر 1036خ: درگذشت حاجی خلیفه (مصطفی بن عبدالله کاتب چلبی)، مورخ ترک اهل عثمانی، در 49 سالگی؛ کتاب «کشف الظنون» که فهرستی از آثار دانشمندان مسلمان است، از کارهای اوست.

28 سپتامبر 681 پ.م: درگذشت هومبان هالتاش یکم، شاه عیلام، پس از 7 سال فرمانروایی؛ هومبان هالتاش دوم جانشین او شد و تا سپتامبر 675 پ.م  فرمان راند.

28 سپتامبر 551 پ.م: تولد کنفوسیوس، فیلسوف چینی؛ او در 479 پ.م درگذشت.

28 سپتامبر 480 پ.م: شکست ایرانیان از آتنیها در نبرد دریایی سالامیس

28 سپتامبر 48 پ.م: کشته شدن پمپئوس، سیاستمدار رومی، در 58 سالگی در مصر

28 سپتامبر 189م: آغاز امپراتوری شیان در چین که تا 220م ادامه یافت. او آخرین امپراتور از دودمان هان بود.

28 سپتامبر 527م: اعدام ایچادون، راهب بودایی اهل کره، در 26 سالگی در قلمرو پادشاهی شیلا؛ پوپهونگ (شاه شیلا در کره) پس از این رویداد، آیین بودا را مذهب رسمی شیلا اعلام کرد.

28 سپتامبر 600م: تولد حضرت علی (ع) که در 661م به شهادت رسید.

6 مهر 141خ: آغاز قیام محمد نفس زکیه در مدینه؛ او از نوادگان امام حسن مجتبی بود و در 18 آذر همین سال به شهادت رسید.

6 مهر 192خ: کشته شدن امین، ششمین خلیفه عباسی، در 27 سالگی در بغداد، پس از 4 سال خلافت؛ مأمون که در مرو بود، جانشین برادرش شد و تا 212خ فرمان راند.

6 مهر 446خ: گشایش مدرسه نظامیه در بغداد

28 سپتامبر 1243م: تصرف سرزمین تبت به دست قوبیلای قاآن (نوه چنگیزخان مغول)

29 سپتامبر 522 پ.م: کشته شدن گئومات (بردیای دروغین)، شاه ایران، به دست داریوش هخامنشی، پس از 6 ماه پادشاهی؛ داریوش به شاهی رسید و تا 486 پ.م فرمان راند.

29 سپتامبر 106 پ.م: تولد پمپئوس، سیاستمدار رومی که در 48 پ.م کشته شد.

7 مهر 590خ: تولد ابن خلّکان، مورخ عراقی، در موصل؛ او در 661خ درگذشت.

7 مهر 797خ: شکست آق قیونلوها از قراقیونلوها در مرج دابیق

30 سپتامبر 420م: درگذشت قدیس جروم در 73 سالگی؛ او نسخه ولگات از کتاب مقدس را از زبان عبری به لاتین برگرداند.

8 مهر 354خ: درگذشت منصور بن نوح سامانی، حاکم فرارود و خراسان، پس از 14 سال فرمانروایی

8 مهر 567خ: پایان سرایش منظومه لیلی و مجنون با کوشش نظامی گنجوی

30 سپتامبر 1520م: درگذشت سلیم یکم، سلطان عثمانی، در 50 سالگی، پس از 8 سال فرمانروایی؛ سلیمان قانونی جانشین پدرش شد و تا 1566م فرمان راند.

اکتبر 693 پ.م: درگذشت هالوشو اینشوشیناک، شاه عیلام، پس از 6 سال فرمانروایی؛ کوتیر ناخونته سوم جانشین او شد و 9 ماه فرمان راند.

اکتبر 263م: سقوط دولت شو در چین، پس از 42 سال فرمانروایی

اکتبر 384م: ورود آیین بودا به قلمرو دولت پاکچه در جنوب کره، با ورود مارانانتا (راهب هندی) از چین به پاکچه

اکتبر 554م: پیروزی نارسس بیزانسی بر فرانکها و آلامانها در نبرد ولتورنوس؛ بدین ترتیب، جنگهای گوتیک پس از 19 سال پایان یافت.

اکتبر 635م: شکست ایرانیان از اعراب مسلمان در کنار رود بُوَیب در نزدیکی کوفه

اکتبر 741م: شکست سپاه 20 هزار نفری کلثوم بن ایاض (والی اموی افریقیه) از سپاه 40 هزار نفری مخالفان و بربرها (به رهبری خالد بن حمید زناتی)، در نبرد باگدورا (کنار رود سبو در نزدیکی شهر فاس مراکش)؛ کلثوم در این جنگ کشته شد.

اکتبر 812م: درگذشت ابراهیم بن اغلب، پایه گذار دولت اغلبیان در تونس، در 55 سالگی، پس از 13 سال فرمانروایی؛ دولت اغلبیان تا 909م پابرجا بود.

اکتبر 972م: تأسیس دولت زیریان در تونس که تا 1148م پابرجا بود.

1 اکتبر 331 پ.م: شکست ایرانیان از اسکندر مقدونی در نبرد گوگمل (دشت شتر) در میان رودان

9 مهر 236خ: درگذشت یوحنا بن ماسویه، پزشک مسیحی ایرانی، در سامرا (مرکز خلافت عباسی)

1 اکتبر 976م: درگذشت حکم دوم، نهمین حاکم اموی اندلس، پس از 15 سال فرمانروایی؛ هشام جانشین پدرش شد و تا 1009م فرمان راند.

1 اکتبر 1207م: تولد هنری سوم، شاه انگلستان؛ او در 9 سالگی به شاهی رسید و در 1272م درگذشت.

9 مهر 967خ: آغاز پادشاهی شاه عباس صفوی در ایران که تا دیماه 1007خ ادام داشت.

2 اکتبر 534م: درگذشت آتالاریک، شاه اوستروگوت ایتالیا، در 18 سالگی، بر اثر زیاده روی در عمل جنسی، پس از 8 سال فرمانروایی

2 اکتبر 1187م: تصرف بیت المقدس به دست صلاح الدین ایوبی (سلطان مصر و شام)؛ بدین ترتیب، حکومت 88 ساله مسیحیان بر این شهر پایان یافت.

2 اکتبر 1552م: تصرف شهر غازان پس از 50 روز محاصره توسط سپاه 150 هزار نفری روسها؛ کشتار مردم از 13 اکتبر آغاز گردید و 30 هزار تن از مسلمانان کشته شدند.

3 اکتبر 2333 پ.م: تأسیس پادشاهی کوچوسون در شبه جزیره کره توسط دانگون وانگوم، بر پایه روایات ملی کره

3 اکتبر 780م: آلپ قتلغ بیلگه (خان اویغورها در مغولستان)، آیین مانوی را دین رسمی اویغورها اعلام کرد.

4 اکتبر 610م: کشته شدن فوکاس، امپراتور بیزانس، پس از 8 سال فرمانروایی؛ هراکلیوس جانشین او شد و تا 641م فرمان راند.

12 مهر 71خ: کشته شدن عبدالله بن زبیر، مدعی خلافت، در 69 سالگی در مکه؛ او از سال 63خ خود را خلیفه دانسته و بر بخش وسیعی از قلمرو اسلامی فرمان می راند. مرگ ابن زبیر را در 13 بهمن نیز گفته اند.

12 مهر 464خ: تصرف شهر میافارقین در دیاربکر به دست فخرالدوله و سقوط دولت بنی مروان، پس از 95 سال حکومت

12 مهر 729خ: درگذشت ابن قيّم جوزيه (شمس الدين ابوبكر محمد بن ابوبكر زرعي)، فقيه و متكلم حنبلي مذهب، در 58 سالگي در دمشق؛ انديشه هاي او موجد فرقه سلفيه بود.

4 اکتبر 1582م (22 مهر 961خ): اصلاح تقویم مسیحی (ژولیانی) توسط پاپ گرگور؛ فردای آن روز به جای 5 اکتبر، 15 اکتبر (23 مهر) شد.

5 اکتبر 197 پ.م: شکست مقدونیها از رومیها در نبرد کینوسکِفاله در تسالی؛ بدین ترتیب چیرگی 140 ساله مقدونیه بر یونان و صربستان (ایلیری) و مدیترانه پایان یافت.

13 مهر 344خ: درگذشت ابوحاتم محمد بُستي، مورخ و محدث ايراني؛ «اتباع التابعين»، «ثقات»، «الجرح و التعديل» از آثار اوست.

5 اکتبر 1056م: درگذشت هاینریش سوم، شاه آلمان، پس از 17 سال فرمانروایی؛ هاینریش چهارم جانشین پدرش شد و تا 1105م فرمان راند.

6 اکتبر 105 پ.م: شکست سپاه 80 هزار نفری رومیان از سپاه 200 هزار نفری کیمبریها و توتونها در نبرد آراسیو (کنار رود رن در فرانسه)؛ همه رومیان و 59 هزار تن از ژرمنها کشته شدند.

6 اکتبر 68 پ.م: شکست تیگران (شاه ارمنستان) از لوکولوس (سردار رومی) در آرتاکساتا

6 اکتبر 23م: کشته شدن وانگ مانگ، امپراتور چین، در 68 سالگی، پس از 14 سال فرمانروایی؛ او اندیشه های سوسیالیستی داشت.

6 اکتبر 64م: آغاز کشتار هزاران مسیحی در شهر رم به فرمان امپراتور نرون؛ او آتش سوزی سه ماه پیش شهر را به مسیحیان نسبت داده بود. پتروس (پیتر) که از یاران حضرت عیسی شمرده می شد، در همین روز و در زندان کشته شد. او نخستین پاپ در کلیسا شمرده می شود.

6 اکتبر 877م: درگذشت شارل دوم (کچل)، شاه فرانسه، در 54 سالگی، پس از 34 سال فرمانروایی

14 مهر 370خ: برکنار شدن طائع، بیست و چهارمین خلیفه عباسی، توسط بهاء الدوله دیلمی، پس از 17 سال خلافت؛ قادر جانشین پسرعمویش شد و تا 410خ فرمان راند. طائع در 382خ درگذشت.

6 اکتبر 1014م: درگذشت ساموئل، شاه بلغارها، در 69 سالگی، پس از 17 سال فرمانروایی

14 مهر 849خ: درگذشت شمس الدين محمد بن حسام خوسفي، شاعر ايراني؛ «ديوان اشعار» و مثنوي «خاوران نامه» در شرح جنگهاي حضرت علي، از آثار اوست.

14 مهر 876خ: درگذشت محمد هروی (میرخواند)، مورخ ایرانی؛ «روضه الصفا» از اوست.

14 مهر 1285خ: گشایش مجلس شورای ملی در ایران

6 اکتبر 1948م: وقوع زلزله 7 ریشتری در عشقاباد (اشکاباد) در ترکمنستان موجب مرگ 110 هزار تن شد. این زلزله موجب گشایش در کار باستان شناسان برای کشف آثار اشکانیان در منطقه شد.

7 اکتبر 562 پ.م: درگذشت نبو کودوری اوسور دوم (بختنصر)، شاه بابل، پس از 42 سال فرمانروایی

15 مهر 586خ (30 سپتامبر 1207م): تولد جلال الدین محمد بلخی، عارف و شاعر ایرانی، در بلخ؛ او در جوانی به آناتولی رفت و در دیماه 652خ درگذشت.

16 مهر 279خ: درگذشت محمد بن زید، حاکم علوی طبرستان، در گرگان، پس از 16 سال فرمانروایی؛ طبرستان تا 293خ بخشی از قلمرو سامانیان شد.

8 اکتبر 1256م: گشایش دانشگاه سوربن در پاریس، به کوشش روبر دو سوربن (کشیش دربار لویی نهم)

17 مهر 154خ: درگذشت منصور دوانیقی، دومین خلیفه عباسی، در 66 سالگی در نزدیکی مکه

17 مهر 531خ: درگذشت سلطان مسعود سلجوقی، فرمانروای غرب ایران، در 43 سالگی در همدان، پس از 18 سال حکومت

17 مهر 551خ: درگذشت موفق الدین خوارزمی، فقیه و شاعر ایرانی؛ «مقتل الحسین» معروف به مقتل خوارزمی از آثار اوست.

10 اکتبر 19م: کشته شدن گرمانیکوس، سردار رومی و برادرزاده امپراتور تیبریوس، در 33 سالگی در انطاکیه

10 اکتبر 680م (21 مهر 59خ): شهادت امام حسین (ع) و یارانش در دشت کربلا

10 اکتبر 732م: شکست مسلمانان به فرماندهی عبدالرحمان قافقی (والی اندلس) از فرانکها (به رهبری شارل مارتل)، در نبرد پواتیه واقع در 235 کیلومتری جنوب غربی پاریس

10 اکتبر 1291م: پایان سفر 20 ساله مارکو پولو (جهانگرد ونیزی) به آسیا؛ او سفرش را در 24 آوریل 1271م آغاز کرده بود.

19 مهر 84خ: درگذشت عبدالملک بن مروان، پنجمین خلیفه اموی، در 61 سالگی، پس از 20 سال خلافت؛ ولید جانشین پدرش شد و تا سال 94خ فرمان راند.

19 مهر 674خ: کشته شدن بایدو، ایلخان مغولی ایران، در اوجان، پس از 6 ماه حکومت؛ غازان خان در 6 آبان وارد تبریز شد و به ایلخانی رسید و تا 683خ فرمان راند.

11 اکتبر 1335م: تولد تائجو، شاه کره؛ او پادشاهی چوسون را در 1392م تأسیس کرد که تا 1910م پابرجا ماند. تائجو در 1408م درگذشت.

12 اکتبر 322 پ.م: خودکشی دموستن، سیاستمدار آتنی، در 61 سالگی در کالائوریا؛ او در محاصره مقدونیها بود.

20 مهر 604خ: درگذشت ناصر، سی و چهارمین خلیفه عباسی، در 68 سالگی، پس از 45 سال خلافت

12 اکتبر 1492م: رسیدن کریستوف کلمب به قاره آمریکا

13 اکتبر 539 پ.م: تصرف بابل توسط ایرانیان (به فرماندهی گئوبارو)

13 اکتبر 54م: کشته شدن کلایوس، امپراتور روم، در 63 سالگی، پس از 13 سال فرمانروایی؛ نرون جانشین ناپدری خود شد و تا سال 68م فرمان راند.

13 اکتبر 406م: ابداع الفبای ارمنی توسط مسروپ ماشتوتز

13 اکتبر 409م: گذشتن واندالها و آلانها و سوئبها از کوههای پیرنه و ورود آنها به اسپانیا

13 اکتبر 533م: تصرف کارتاژ در تونس کنونی به دست بلیساریوس بیزانسی؛ این شهر در سال 439م به دست واندالها افتاده بود.

21 مهر 59خ (روز عاشورا): تولد سلیمان بن مهران کوفی، محدث شیعه مذهب؛ او در سال 144خ درگذشت.

13 اکتبر 1095م: درگذشت المعتمد محمد بن عبّاد لخمی، شاعر عرب و سومین و آخرین حاکم عبّادی سویل (اشبیلیه) در اسپانیا، در 56 سالگی در زندان اقمات مراکش؛ او از 1069 تا 1091م فرمان راند و به دست مرابطون دربند شد.

13 اکتبر 1307م: آغاز دستگیری و کشتار شهسواران پرستشگاه در فرانسه، به خواست پاپ؛ آنان در خلال جنگهای صلیبی دارایی بسیار اندوخته بودند و از شاه هم فرمان نمی بردند.

22 مهر 107خ: درگذشت حسن بصری، از تابعین و یکی از هشت زاهد مشهور، در 86 سالگی در عراق

22 مهر 271خ: درگذشت محمد بن عیسی ترمذی، محدث ایرانی، در 68 سالگی؛ تاریخ مرگ او را 28 فروردین همین سال نیز گفته اند.

22 مهر 271خ: درگذشت معتمد، پانزدهمین خلیفه عباسی، در 49 سالگی، پس از 22 سال خلافت

14 اکتبر 996م: درگذشت عزیز، پنجمین خلیفه فاطمی مصر، در 41 سالگی، پس از 21 سال فرمانروایی؛ حاکم در 23 اکتبر جانشین پدرش شد و تا 1021م فرمان راند.

14 اکتبر 1184م: درگذشت یوسف بن عبدالمؤمن موحدی، حاکم مراکش و اندلس، در اشبیلیه (سویل)، پس از 21 سال فرمانروایی؛ یعقوب جانشین پدرش شد و تا 1198م فرمان راند.

15 اکتبر 70 پ.م: تولد ویرژیل، شاعر رومی؛ او در سال 19 پ.م درگذشت.

15 اکتبر 625م: تولد بالاج چان کاویل، نخستین شاه دوسپیلاس در گواتمالا؛ او در 629م به شاهی رسید و در 648م درگذشت.

15 اکتبر 788م: درگذشت عبدالرحمان یکم، نخستین حاکم اموی اندلس، در 60 سالگی، پس از 32 سال فرمانروایی؛ دولت امویان اندلس که توسط او تأسیس شده بود، تا 1031م پابرجا ماند.

15 اکتبر 912م: درگذشت عبدالله بن محمد، هفتمین حاکم اموی اندلس، پس از 24 سال فرمانروایی؛ عبدالرحمان بن محمد جانشین نیای خود شد و تا 961م فرمان راند.

23 مهر 319خ: درگذشت داوود بن دیلم، پزشک ایرانی، در بغداد

23 مهر 366خ: گشایش رصدخانه دیلمی به سرپرستی ابوسهل بن رستم کوهی طبری

23 مهر 753خ: درگذشت سلطان اویس جلایر، حاکم عراق، در 38 سالگی در تبریز، پس از 18 سال حکومت؛ مرگ او را در 23 آبان نیز گفته اند.

16 اکتبر 385م: درگذشت فو جیان دوم، شاه چئین پیشین در چین، در 48 سالگی، پس از 28 سال فرمانروایی

16 اکتبر 955م: شکست اسلاوها از آلمانها در نبرد رکنیتز

16 اکتبر 961م: درگذشت عبدالرحمان سوم (ناصر)، هشتمین حاکم اموی اندلس، در 72 سالگی، پس از 49 سال فرمانروایی

17 اکتبر 553م: پایان نگارش کتاب جنگها توسط پروکوپیوس، مورخ بیزانسی

25 مهر 32خ: تصرف شهر آنکارا به دست معاویه

25 مهر 615خ: تولد قطب الدین محمود شیرازی، فیلسوف و اخترشناس و پزشک ایرانی؛ او در اسفند 689خ درگذشت.

18 اکتبر 439م: سقوط دولت لیانگ شمالی در چین، پس از 42 سال فرمانروایی

26 مهر 251خ: تولد ابوعلی محمد بن همام اسکافی، محدث شیعه مذهب ایرانی؛ او در دیماه 326خ درگذشت.

26 مهر 319خ: تولد ابوسهل بن رستم کوهی طبری، اخترشناس ایرانی، در طبرستان؛ او رصدخانه دیلمی را در 366خ تأسیس کرد.

26 مهر 374خ: تولد شیخ توسی (محمد بن حسن)، فقیه شیعه مذهب عراقی؛ او در آذر 446خ درگذشت.

26 مهر 619خ: درگذشت محیی الدین ابن عربی، صوفی و عارف عرب، در 75 سالگی در دمشق؛ او پایه گذار عرفان نظری در جهان اسلام است. تاریخ مرگ ابن عربی را در 3 آذر نیز گفته اند.

26 مهر 763خ: درگذشت شاه شجاع، دومین حاکم مظفری فارس، در 51 سالگی، پس از 26 سال فرمانروایی

19 اکتبر 202 پ.م: شکست کارتاژیها از رومیان در نبرد زاما (130 کیلومتری جنوب غرب کارتاژ)؛ بدین ترتیب دومین جنگ پونیک پس از 16 سال پایان یافت و 300 هزار کشته بر جا گذاشت. هانیبال کارتاژی آواره شد و 19 سال بعد خودکشی کرد.

19 اکتبر 439م: تصرف کارتاژ در تونس کنونی به دست گیسریک (شاه واندالها)

27 مهر 63خ: آغاز قیام توابین در کوفه بر ضد خلافت اموی و به خونخواهی کشتگان کربلا؛ این قیام کمی بعد سرکوب شد و ناکام ماند.

19 اکتبر 1061م: درگذشت معز بن بادیس زیری، حاکم تونس، در 56 سالگی، پس از 45 سال فرمانروایی؛ تمیم جانشین پدرش شد و تا 1108م فرمان راند.

19 اکتبر 1216م: درگذشت جان، شاه انگلستان، در 50 سالگی، پس از 17 سال فرمانروایی؛ هنری سوم در 9 سالگی جانشین پدرش شد و تا 1272م فرمان راند.

19 اکتبر 1386م: تصرف شهر صوفیه در بلغارستان توسط ترکان عثمانی

19 اکتبر 1453م: پایان جنگهای صد ساله میان فرانسه و انگلستان، با پیروزی فرانسه؛ این جنگها در سال 1337م آغاز شده بود.

28 مهر 471خ: کشته شدن خواجه نظام الملک توسی، وزیر سلجوقیان ایران، در 75 سالگی در نزدیکی کرمانشاه، توسط یکی از اسماعیلیان

20 اکتبر 2011م: کشته شدن معمر قذافی، دیکتاتور لیبی، در 69 سالگی، پس از 42 سال فرمانروایی

21 اکتبر 479 پ.م: شکست ناوگان ایران از یونان در نبرد دریایی میکال در جنوب غربی آناتولی؛ تنگه های بوسفور و داردانل به دست یونانیان افتاد. برخی تاریخ پژوهان این نبرد را ساخته خیال آتنیها می دانند.

29 مهر 64خ: آغاز قیام مختار ثقفی در کوفه، برای خونخواهی کشتگان کربلا

29 مهر 237خ: شهادت ابن سکّیت (یعقوب بن اسحاق اهوازی)، ادیب شیعه مذهب ایرانی، در 56 سالگی در بغداد؛ او معلم دو پسر متوکل عباسی بود.

29 مهر 357خ: درگذشت ابن قولویه قمی، محدث ایرانی، در بغداد

29 مهر 427خ: درگذشت ابوکالیجار مرزبان پسر سلطان الدوله دیلمی، حاکم عراق و فارس و کرمان، در 39 سالگی در جناب کرمان؛ او از سال 403خ در فارس، از 407خ در کرمان و از 422خ در عراق فرمان می راند.

21 اکتبر 1422م: درگذشت شارل ششم، شاه فرانسه، در 54 سالگی، پس از 42 سال فرمانروایی؛ شارل هفتم جانشین پدرش شد و تا 1461م فرمان راند.

30 مهر 72خ: ضرب نخستین سکه اسلامی در دمشق

22 اکتبر 726م: درگذشت ایتسامناج کاویل، شاه دوسپیلاس در گواتمالا، در 53 سالگی، پس از 28 سال فرمانروایی

22 اکتبر 741م: درگذشت شارل مارتل، کاخبان فرانکها، در 55 سالگی، پس از 27 سال حکومت

22 اکتبر 794م: انتقال پایتخت ژاپن از اوزاکا به کیوتو

 

اوستروگوتها

پادشاهی اوستروگوتها در ایتالیا از 15 مارس 493 تا اکتبر 552م ادامه داشت. پایه گذار این دولت، تئودوریک نام داشت که در 30 اوت 526م درگذشت.

گوتها که دسته ای از ژرمنها بودند، در سال 257م به دو شاخه غربی (ویزیگوتها) و شرقی (اوستروگوتها) تقسیم شدند. ارماناریک در اواخر سده سوم میلادی به رهبری اوستروگوتها رسید. او در سال 372م در جنگ با هونها کشته شد. هونها در این سال از رود ولگا گذشتند و اوستروگوتها را در اوکراین شکست دادند. اوستروگوتها در 455م با اجازه امپراتور روم، سرزمینهای پانونیا و دالماسی را تصرف کردند.

در سال 475م تئودومیر درگذشت و پسر 21 ساله اش تئودوریک به رهبری اوستروگوتها رسید. تئودوریک از 10 سالگی به عنوان گروگان در قسطنطنیه (پایتخت بیزانس) نگاه داشته شده بود. او بر بخش وسیعی از شبه جزیره بالکان فرمان می راند. تئودوریک در پاییز سال 488م با سپاهی 20 هزار نفره رهسپار ایتالیا شد. ایتالیا از تابستان سال 476م و پس از سقوط امپراتوری روم غربی، زیر فرمان اودواکر بود. جنگ میان تئودوریک و اودواکر چهار سال به درازا کشید. اودواکر در 28 اوت 489م در نبرد ایسونزو شکست خورد. نیروهای اودواکر در یکم آوریل 490م در میلان تسلیم شدند. اودواکر در 11 اوت 490م در کنار رود آدا شکست خورد. وی سرانجام در 25 فوریه 493م در راونا تسلیم شد و در 15 مارس در 58 سالگی کشته شد. تئودوریک در ایتالیا به شاهی رسید و تا 526م فرمان راند.

شهر بلگراد در سال 504م به تصرف تئودوریک درآمد. این شهر از 488م در تصرف گپیدها بود. تئودوریک در 510م منطقه پروانس در جنوب شرقی فرانسه را ضمیمه قلمرو خود ساخت. پروانس در 563م دوباره به دست فرانکها افتاد. قلمرو ویزیگوتها در اسپانیا نیز در سال 511م به زیر فرمان تئودوریک درآمد. بوئِتیوس، فیلسوف ایتالیایی، در سال 522م به صدارت برگزیده شد ولی کمی بعد به اتهام دسیسه چینی بر ضد تئودوریک زندانی و در 23 اکتبر 524م کشته شد. تئودوریک در 30 اوت 526م درگذشت و نوه اش، آتالاریک در 10 سالگی جانشین او شد.

آتالاریک به سبب زیاده روی در عمل جنسی، در دوم اکتبر 534م و در 18 سالگی درگذشت. مادر او (آمالاسونتا) که در مدت 8 سال، نایب السلطنه بود، پادشاهی را به پسرعموی خود پیشنهاد داد. تئوداهاد ملکه را به زندان انداخت. ملکه هم از بیزانس یاری خواست. آمالاسونتا در اوایل ماه می 535م اعدام شد.

امپراتور یوستینیانوس فرمان حمله به ایتالیا را صادر کرد و سپاهیان بیزانس به فرماندهی بلیساریوس در دسامبر 535م رهسپار شدند. بدین ترتیب جنگهای گوتیک آغاز شد که تا اکتبر 554م ادامه داشت.

در 31 دسامبر 535م اوستروگوتها در سیراکوز شکست خوردند و سیسیل به طور کامل به دست بیزانسیها افتاد. شهر رم نیز در 9 دسامبر 536م تصرف شد. ویتیگس که در 536م جانشین تئوداهاد شده بود، شهر رم را محاصره کرد ولی در 12 مارس 538م محاصره را رها کرد. شهر راونا در 540م به تصرف بلیساریوس درآمد و ویتیگس کشته شد. توتیلا در 542م توانست شهر ناپل را پس از 6 سال، از تصرف بیزانسیها خارج کند. شهر رم نیز در 17 دسامبر 546م به دست توتیلا افتاد. رم در 16 ژانویه به دست توتیلا افتاد. توتیلا در ژوئیه 552م در جنگ با نارسس بیزانسی کشته شد. اوستروگوتها در اکتبر 552م نیز از بیزانسیها شکست خوردند و فرمانروایی آنان بر ایتالیا پایان یافت.

شاهان اوستروگوت در ایتالیا

• Theoderic the Great (Thiudoric) 489-526
• Athalaric (Atthalaric) 526-534
• Theodahad (Thiudahad) 534-536
• Witiges (Wittigeis) 536-540
• Ildibad (Hildibad) 540-541
• Eraric the Rugian (Heraric, Ariaric) 541
• Totila (Baduila) 541-552
• Teia (Theia, Teja) 552-553

 

دولت زیریان در تونس

دولت بنی زیری در 972م در تونس تأسیس شد و تا 1148م پابرجا بود. پایتخت زیریان تا 1057م در قیروان بود و پس از آن به مهدیه منتقل شد. زیری نام رهبر یکی از طوایف بربر بود که در سال 971م درگذشت و بلگین جانشین پدرش شد. هنگامی که فاطمیان مرکز حکومت را از تونس به مصر منتقل کردند، بلگین حاکم تونس شد.

1.       بُلُگین یوسف بن زیری، اکتبر 972 تا 25 می 984م

2.       . منصور بن بلگین، 984 تا 26 مارس 996م

3.       . بادیس بن منصور، 996 تا 10 می 1016م. در زمان حکومت او، دولت بنی حمّاد در الجزایر، توسط حماد بن بلگین تأسیس شد که تا 1152م پابرجا بود. دولت زیریان غرناطه در اسپانیا هم توسط زاوی بن زیری در 1012م تأسیس شد که تا 1091م دوام داشت.

4.       . معز بن بادیس، 1016 تا 19 اکتبر 1061م، زاده 1005م. او در ژوئن 1016م، 20 هزار تن از شیعیان فاطمی را کشتار کرد و استقلال زیریان را از فاطمیان اعلام داشت. دولت فاطمی مصر در 1051م دو طایفه بنوهلال و بنوسُلَیم را از مصر بیرون راند تا به تونس بروند. دولت زیری هم ناچار شد تا پایتخت را در 1057م از قیروان به مهدیه منتقل کند.

5.       . تمیم بن معز، 1061 تا 1 مارس 1108م، زاده 8 ژوئیه 1031م. نورمانها در ژانویه 1072م پالرمو را تصرف کردند و به دو و نیم قرن حکومت مسلمانان بر سیسیل پایان دادند. شهر مهدیه در 1088م توسط نیروهای جنوا و پیزا غارت شد.

6.       . یحیی بن تمیم، 1108 تا 25 آوریل 1116م، زاده 28 نوامبر 1065م.

7.       . علی بن یحیی، 1116 تا 14 ژوئیه 1121م

8.       . حسن بن علی، 1121 تا 20 ژوئن 1148م، زاده 1109م و درگذشته 1171م. در 11 ژوئیه 1123م دژ دیماس که 16 روز در اشغال سیسیلیها بود، آزاد شد. شهر مهدیه در 20 ژوئن 1148م به اشغال نیروهای سیسیل درآمد و دولت زیری سقوط کرد. شهر سوسه در 30 ژوئن و شهر سفاقوس در 11 ژوئیه به تصرف نورمانهای سیسیل درآمد. نورمانها در 1159م از موحدون شکست خوردند و تونس را رها کردند.